Τι είναι η βουλιμία και πως την αντιμετωπίζουμε
Η βουλιμία αποτελεί το πιο συχνό αίτιο παχυσαρκίας σοβαρής μορφής με ποικίλες μεταβολικές διαταραχές, όπως αύξηση χοληστερόλης, σακχάρου, ουρικού οξέως, τριγλυκεριδίων. Ως βουλιμία χαρακτηρίζεται η υπερβολική κατανάλωση τροφής. H παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από σημαντική αύξηση του λιπώδους ιστού του σώματος. Οι μετρήσεις που χρησιμοποιεί σήμερα η ιατρική επιστήμη για να εκτιμήσει την περίσσια του λιπώδους ιστού είναι ο δείκτης ΒΜΙ, ο οποίος ισούται με το βάρος δια του τετραγώνου του ύψους και ειδικές σωματομετρικές μετρήσεις (π.χ. πάχος πτυχώσεων δέρματος).
Το υπερβολικό βάρος συνδέεται με διαβήτη, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, εμφράγματα, παθήσεις σπονδυλικής στήλης, καρκίνους ενδομητρίου, στήθους, προστάτη, εντέρου. Όλα τα άτομα δεν έχουν την ίδια ευαισθησία στην αύξηση του λιπώδους ιστού τους, ιδιαίτερα μάλιστα όταν πρόκειται για υπερβολικό βάρος με ΒΜΙ κάτω του 31, δηλαδή για μέτριες ή ήπιες αυξήσεις του λιπώδους ιστού.
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση, η συσσώρευση του λίπους στην κοιλιά, η αύξηση της LDL χοληστερόλης του σακχάρου και των τριγλυκεριδίων, η λιπώδης διήθηση ήπατος, η άπνοια στον ύπνο, η ύπαρξη αθηρωμάτωσης, το μεταβολικό σύνδρομο είναι τα πιο σημαντικά σημεία που διερευνώνται σήμερα κατά την ιατρική εξέταση, για να εκτιμηθεί η επικινδυνότητα της περίσσιας του λίπους στο σώμα.
Οι πάσχοντες πολλές φορές κάνουν χρήση καθαρτικών ή διουρητικών και προκαλούν στον εαυτό τους εμετό, πρακτικές που θεωρούνται λανθασμένα ως πρακτικές που αμβλύνουν τα αρνητικά αποτελέσματα της πολυφαγίας. Ποικίλα παθολογικά προβλήματα, όπως διαταραχές ηλεκτρολυτών, ρήξη οισοφάγου ή στομάχου, γαστρεντερικές διαταραχές, αφυδάτωση συνδέονται με τις πρακτικές αυτές και ενίοτε χρήζουν νοσηλείας.
Διακρίνουμε τριών ειδών βουλιμία:
1. Την βουλιμία οργανικής αιτιολογίας
Οποιοσδήποτε παθολογικός παράγοντας, που διαταράσσει τα εγκεφαλικά κέντρα της όρεξης και ρύθμισης διατροφικής συμπεριφοράς ή τις συνδέσεις τους με την περιφέρεια μπορεί να οδηγήσει σε βουλιμία. Ο αυξημένος ερεθισμός αντανακλαστικών της όρεξης λόγω νοσημάτων στην περιφέρεια ή αυξημένων ορμονικών δράσεων μπορεί επίσης να προκαλέσει βουλιμικά επεισόδια. Χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της κατηγορίας είναι διαταραχές του θυρεοειδούς, νοσήματα του υποθαλάμου, χρόνια χρήση κορτιζόνης.
2. Την βουλιμία ψυχογενούς αιτιολογίας
Το υπερβολικό άγχος και ποικίλα ψυχιατρικά νοσήματα (π.χ. κατάθλιψη, αυτοκτονικός ιδεασμός), προκαλούν σοβαρές βουλιμικές κρίσεις.
3. Την ιδιοπαθή βουλιμία
Συνδυασμός παραγόντων χωρίς συγκεκριμένο οργανικό ή ψυχολογικό υποκείμενο υπόστρωμα, όπως αυξημένη ψυχολογική ευαισθησία, διαταραχές της λειτουργίας της σεροτονίνης του σώματος, διαταραχή στην απελευθέρωση της χολοκυστοκινίνης από το έντερο ενοχοποιούνται στην ιδιοπαθή βουλιμία. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση του παχύσαρκου ατόμου και τα συναισθήματα αγωνίας που προκύπτουν από την κοινωνική συναναστροφή οδηγούν πολλές φορές στην άμετρη χρήση φαρμάκων και ποικίλων βοηθημάτων χωρίς ιατρική παρακολούθηση. Οι παρενέργειες από την αλόγιστη χρήση των φαρμάκων αυτών απασχολούν συχνά το μαχόμενο παθολόγο με σφαιρική γνώση και κλινική εμπειρία. Τα χρησιμοποιούμενα σκευάσματα κινδυνεύουν να εξασθενήσουν σημαντικά τον οργανισμό του παχύσαρκου που είναι ήδη επιβαρυμένος από την περίσσεια του λιπώδους ιστού.
Τα πιο κοινά φάρμακα που χρησιμοποιούνται ευρέως για αδυνάτισμα είναι:
1. Χημικά φάρμακα για την αντιμετώπιση της βουλιμίας
Τα ευρέως χρησιμοποιούμενα χημικά φάρμακα διαιρούνται σε ανορεξιογόνα, καθαρτικά εμετικά χάπια, αναστολείς της απορρόφησης λίπους. Τα ανορεξιογόνα προκαλούν ανορεξία δρώντας στο κεντρικό νευρικό σύστημα ή αυξάνουν τις πραγματοποιούμενες καύσεις επιταχύνοντας το μεταβολισμό. Στις ανεπιθύμητες ενέργειες ευρέως χρησιμοποιούμενων ανορεξιογόνων φαρμάκων συγκαταλέγονται η ανορεξία, η δυσκοιλιότητα, η ξηροστομία, η ζάλη, η ταχυκαρδία, η υπέρταση, σοβαρά ψυχιατρικά σύνδρομα, νεφρικές διαταραχές, αλλεργικά σύνδρομα, η αύξηση της θερμοκρασίας, τα καρδιακά επεισόδια. Τα καθαρτικά ή εμετικά χάπια προκαλούν συχνή κένωση του περιεχομένου του εντέρου ή συχνή κένωση του στομάχου. Στις παρενέργειες των φαρμάκων αυτών συγκαταλέγονται η ακράτεια κοπράνων, η ακατάσχετη διάρροια, ο κοιλιακός πόνος, η απώλεια ιχνοστοιχείων και λιποδιαλυτών βιταμινών, οι αλλεργίες, η ρήξη βλεννογόνου. Οι αναστολείς της απορρόφησης λίπους δρουν τοπικά στο έντερο προκαλώντας αποβολή μέρους του προσλαμβανόμενου με τις τροφές λίπος. Στις παρενέργειες των φαρμάκων αυτών συγκαταλέγονται η ακράτεια κοπράνων, η διάρροια, ο κοιλιακός πόνος, η απώλεια λιποδιαλυτών βιταμινών, η παγκρεατίτιδα, η χολοκυστοπάθεια, οι αλλεργίες.
2. Φυτικά φάρμακα, βότανα και συμπληρώματα διατροφής
Μία ποικιλία συμπυκνωμένων φυτικών δραστικών ουσιών, με μορφή αφεψημάτων ή συμπληρωμάτων ή φυσικών φαρμάκων (π.χ. Citrus aurantium, πράσινο τσάι, guar, φυτικά αντιοξειδωτικά), χρησιμοποιούνται σήμερα για την καταπολέμηση του περιττού βάρους και τη σταθεροποίηση της απώλειας. Πολλά άτομα πιστεύουν λανθασμένα ότι τα βότανα και τα φυτικά σκευάσματα στερούνται παρενεργειών. Αυτό είναι λάθος. Παρά το γεγονός ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα φυτικά σκευάσματα συνδέονται αριθμητικά με λιγότερες παρενέργειες από τα αντίστοιχα χημικά φάρμακα, δεν στερούνται επικίνδυνων παρενεργειών. Αρκετές φορές οι παρενέργειες δεν οφείλονται στο φυτικό σκεύασμα αυτό καθαυτό, αλλά στην τεχνική επεξεργασία του φυτού από την βιομηχανία, σε λανθασμένη δοσολογία, σε έλλειψη συμβατότητας του φυτικού φαρμάκου με τον οργανισμό. Ηπατικά νευρολογικά προβλήματα και αλλεργίες είναι τα συνήθη παθολογικά προβλήματα που προκαλεί η ανεξέλεγκτη χρήση βοτάνων χωρίς την ενδεικνυόμενη ιατρική παρακολούθηση.
Η σωστή παθολογική εξέταση είναι σημαντική σε κάθε περίπτωση.
